Risico op darmkanker

In Nederland werd in 2019 bij 12.800 mensen dikkedarmkanker vastgesteld. Bij ruim een kwart van hen gaat het om endeldarmkanker. Bijna 5000 personen overleden in 2018 aan darmkanker. Dikkedarmkanker staat bij zowel mannen als vrouwen in de top 3 van meest voorkomende soorten kanker. Door de invoering van het bevolkongsonderzoek in 2015 is het aantal gevonden darmtumoren in eerste instantie duidelijk toegenomen maar inmiddels dalende. De verwachting is dat ook het aantal mensen dat hieraan overlijdt zal gaan dalen.
Het is nog niet helemaal duidelijk wat de oorzaak is van darmkanker. Er zijn echter wel een aantal factoren bekend die het risico op darmkanker vergroten. Bovendien wordt er veel onderzoek gedaan naar erfelijke tumoren.

Risicofactor: Leeftijd

Dikkedarmkanker wordt voornamelijk vastgesteld bij mensen die 55 jaar of ouder zijn. De kans op darmkanker stijgt dan ook met de leeftijd. Slechts 10% van alle darmkankerpatiënten krijgt darmkanker voor het 50ste levensjaar.

Risicofactor: Voeding

Er is heel veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen een bepaald voedingspatroon en het risico op darmkanker. Zo is het opvallend dat darmkanker meer voorkomt in Westerse landen en juist minder bij vegetariërs.
Van sommige producten is wel bekend dat die het risico verhogen:

• overmatig vet eten;
• rood vlees;
• voorbewerkt vlees zoals vleeswaren en worst
• verbrand of verkoold vlees (barbecue).

Daarentegen gaat er mogelijk een beschermend effect uit van vezelrijke voeding (granen, groenten en fruit) hoewel het bewijs hiervoor beperkt is.
Concluderend kan men stellen dat ook met betrekking tot darmkanker de richtlijn goede voeding van de gezondheidsraad volstaat.

Risicofactor: Ongezonde leefstijl

Het risico op dikkedarmkanker hangt ook samen met onze leefgewoonten. Factoren die het risico lijken te verhogen zijn:

• Roken:
  Bij mensen die langdurig hebben gerookt (>40 jaar) is het risico op darmkanker 30 tot 50% hoger.
• Overmatig gebruik van alcohol (meer dan 2 glazen per dag):
  Bij alcohol zijn de bevindingen tegenstrijdig. Overmatig gebruik van bier en sterke drank lijkt het risico te verhogen terwijl van wijn ook een licht beschermend effect bekend is.
• Onvoldoende beweging (minder dan 30 minuten per dag) en overgewicht:
  Darmkanker komt vaker voor bij mensen die weinig beweging hebben gehad en te zwaar zijn. Het risico op darmkanker bij mensen met zeer ernstig overgewicht (BMI>40) is ongeveer twee keer hoger dan bij iemand met een normaal gewicht.

Risicofactor: Erfelijkheid

Daar waar de invloed van eetpatroon en leefstijl beperkt mag worden genoemd, is het overduidelijk dat erfelijke factoren van groot belang zijn bij het ontstaan van darmkanker. (Zie voor uitgebreide uitleg: erfelijkheid). Doe de familiecheck voor darmkanker.

U kunt ook de voorlichtingsfilm over erfelijke darmkanker bekijken van het Radboudumc.

Risicofactor: poliepen of darmkanker gehad

Patiënten die al eens eerder darmkanker hebben gehad, hebben een hogere kans om het nog eens te krijgen en worden levenslang gecontroleerd. Dit geldt ook voor patiënten bij wie poliepen zijn gevonden. Beide groepen worden doorgaans periodiek opgeroepen voor een controle coloscopie.

Risicofactor: chronische ontsteking dikke darm

Patiënten met een chronische ontsteking van de dikke darm, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, hebben een hogere kans op darmkanker. Deze mensen zijn vaak al onder controle van een specialist en ondergaan ook vanwege hun ziekte meestal meerdere keren een onderzoek van de dikke darm.